Jeszcze niedawno można było odnieść wrażenie, że w unijnej perspektywie finansowej 2021–2027 wszystko, co najbardziej interesujące dla firm, już się wydarzyło. Było kilka naborów w ramach Ścieżki SMART z ogromnymi budżetami i ogromnym zainteresowaniem przedsiębiorstw. Rozkręciły się kolejne tury Kredytu Ekologicznego. Pojawiły się długo wyczekiwane środki z Krajowego Planu Odbudowy (KPO) na Gospodarkę o Obiegu Zamkniętym (GOZ), czy dla branży HoReCa. Wreszcie niespotykane na taką skalę dotacje dla dużych firm na inwestycje wspierające robotyzację i cyfryzację w przedsiębiorstwach
Wiele firm sięgnęło po wsparcie, inne z różnych powodów przegapiły swoją szansę — co tylko potęgowało poczucie, że „co było do wzięcia, już rozdano”.
Tymczasem rzeczywistość może nas zaskoczyć – i to bardzo pozytywnie. Wszystko wskazuje na to, że to, co najciekawsze, dopiero przed nami. Na horyzoncie drugiej połowy 2025 i 2026 roku pojawia się szereg nowych programów i instrumentów finansowych, które mogą być ogromną szansą dla przedsiębiorstw – zarówno tych, które już wcześniej korzystały z funduszy UE, jak i tych, które dopiero teraz zaczynają swoją przygodę z projektami dotacyjnymi. Beneficjentami w kolejnych latach mogą być firmy sektora MŚP oraz duże przedsiębiorstwa. Co więc czeka sektor biznesu w najbliższych kilkunastu miesiącach? Warto prześledzić te nowości i uwzględnić możliwości dotacyjne w planach strategicznych przedsiębiorstw.
Pierwsza z zaplanowanych na 2025 rok nowości uruchomiona zostanie jeszcze w lipcu. To wprowadzony w ramach 5 Priorytetu Funduszy Europejskich dla Nowoczesnej Gospodarki (FENG) Fundusz Wsparcia Technologii Krytycznych, obejmujący instrument mający wspierać rozwój strategicznych technologii w Europie STEP (Strategic Technologies for Europe Platform). Skierowany będzie do firm rozwijających rozwiązania w obszarze biotechnologii, technologii cyfrowych oraz technologii zasobooszczędnych. Do końca roku otwartych zostanie łącznie aż 13 naborów. Dotacje przeznaczyć będzie można na projekty badawczo-rozwojowe (operatorem będzie NCBiR), tj. opracowanie czy rozwój innowacyjnej i nowoczesnej w skali europejskiej technologii lub produktu czy też technologii lub produktu, które przyczynią się do ograniczania lub zwalczania strategicznej zależności UE. Równolegle prowadzone będą przez PARP nabory na inwestycje wdrażające technologie innowacyjne na skalę Europy czy dające niezależność od zagranicznych dostaw. Polskie firmy w wielu obszarach budują przewagę konkurencyjną Europy, warto, żeby skorzystały z dedykowanego dla nich narzędzia.
Kolejny z nowych programów skierowany będzie do mikro, małych i średnich firm. To preferencyjne pożyczki w ramach Funduszu Transformacji Cyfrowej i Przyjaznej dla Środowiska – 800 mln zł na sfinansowanie procesu transformacji przedsiębiorstw w kierunku Przemysłu 4.0 oraz zielonych technologii. Ten instrument finansowy zakłada, że po osiągnieciu planowanych w projektach efektów – pożyczka zostanie częściowo umorzona. Zatem będzie miała również w części charakter dotacyjny.
Pozostając w klimacie pożyczkowym, być może jeszcze w wakacje Bank Gospodarstwa Krajowego (BGK) uruchomi nabór w ramach KPO C4.1.1 Wspieranie transformacji cyfrowej przedsiębiorstw dzięki wykorzystaniu technologii przetwarzania w chmurze. Instrument pożyczek preferencyjnych z olbrzymim, bo niemalże 3 miliardowym budżetem dla firm wdrażających nowoczesne rozwiązania z zakresu chmury obliczeniowej, sztucznej inteligencji (AI), Internetu rzeczy (IoT) czy cyberbezpieczeństwa. Zgodnie z zapowiedzią budżet ma być podzielony odpowiednio dla firm sektora MSP oraz dużych przedsiębiorstw. Taka podaż środków będzie realnym wsparciem w procesie ucyfrowienia przemysłu.
Na jesień planowany jest wreszcie start zapowiadanego od 2 lat konkursu Dig.IT. Transformacja cyfrowa polskich MŚP. Granty od 150 do 849 tysięcy złotych dla małych i średnich firm z sektora przetwórstwa przemysłowego oraz usług produkcyjnych na podniesienie poziomu dojrzałości cyfrowej przedsiębiorstw poprzez udany proces transformacji cyfrowej. Dotacja (maksymalnie 50%) obejmie zakup nowoczesnych technologii cyfrowych (oprogramowanie), środków trwałych (sprzęt IT) oraz szkolenie dla pracowników. Automatyzacja i cyfryzacja procesów, wykorzystanie sztucznej inteligencji i uczenie maszynowe, czy też wdrożenie rozwiązań chmurowych, mogą znacząco poprawić efektywność działania nawet najmniejszych producentów. A dotacje z DIG.IT mają ułatwić inwestowanie w technologie cyfrowe.
Niemniej ciekawie zapowiada się 2026 rok. Uruchomione mają zostać środki w ramach IV edycji funduszy norweskich – Fundusze Norweskie i EOG na lata 2021–2028. Firmy będą mogły ubiegać się o dotacje w ramach komponentu: Badania Stosowane i Innowacje. NCBIR do rozdzielenia będzie miał około 343 mln złotych na projekty badawczo-rozwojowe o potencjale wdrożeniowym. Będą również środki na inwestycje w ramach komponentu Zielona Przedsiębiorczość i Innowacje. Najprawdopodobniej Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości (PARP) będzie dysponować budżetem około 236 mln złotych na sfinansowanie projektów małych i średnich firm polegających na wdrażaniu technologii środowiskowych. 2026 rok to czas konkursów z Funduszu Bezpieczeństwa i Obronności w ramach KPO. Obecnie trwają prace nad ustawą ustanawiająca Fundusz. Zapewniać on ma środki finansowe na modernizację przemysłu. Dofinasowanie ma trafić do zakładów związanych z sektorem obronności i producentów komponentów, wspierając tworzenie nowych, dobrze płatnych miejsc pracy, zwłaszcza w mniejszych ośrodkach. Ostatnim programem, który oferować będzie wsparcie między innymi dla sektora biznesu to konsultowany właśnie Plan Społeczno-Klimatyczny (PSK). Środki na ten program pochodzić będą ze Społecznego Funduszu Klimatycznego (SFK) utworzonego przez Unię Europejską. Polska jako największy beneficjent tego funduszu, będzie mieć do dyspozycji znaczną kwotę, szacowaną na około 50 miliardów złotych na lata 2026-2032, przeznaczoną na łagodzenie skutków transformacji energetycznej.
W ramach komponentu inwestycyjnego oferowane będzie wsparcie dla mikroprzedsiębiorstw w zakresie poprawy efektywności energetycznej i dekarbonizacji.
W uniwersum dotacji dla firm w 2025 i 2026 roku będzie się działo! Widać wyraźnie, że druga połowa tej perspektywy przynosi nie tylko kontynuację wsparcia, ale i zupełnie nowe kierunki oraz możliwości. Unia Europejska, a także krajowe instytucje zarządzające funduszami, stawiają na połączenie cyfryzacji, zrównoważonego rozwoju, bezpieczeństwa i odporności gospodarczej. Warto przygotować się do tych nadchodzących programów z wyprzedzeniem — ocenić swoje potrzeby, zaplanować inwestycje, zweryfikować gotowość technologiczną i kadrową.
Dla wielu firm to może być ostatnia tak duża szansa na uzyskanie wsparcia w tej dekadzie. Kto dobrze odczyta sygnały i odpowiednio się przygotuje, może zyskać realną przewagę konkurencyjną. Wniosek? Choć wydawało się, że już wszystko za nami — prawdziwe możliwości dopiero się zaczynają.
